22.05.2019
Fitch potwierdził rating Częstochowy
Agencja Fitch Ratings potwierdziła międzynarodowe długoterminowe ratingi Częstochowy dla zadłużenia w walucie zagranicznej i krajowej na poziomie „BBB+” oraz F krajowy rating długoterminowy na poziomie „AA”. W ocenie Fitch perspektywa ratingów miasta jest stabilna.
Samodzielny profil kredytowy Częstochowy jest oceniany na „bbb+”. Odzwierciedla to połączenie „średniej” oceny dla profilu ryzyka kredytowego miasta oraz wskaźników zadłużenia na umiarkowanym poziomie, co daje w rezultacie indywidualną ocenę zdolności do obsługi zadłużenia Częstochowy na poziomie „a”. Potwierdzenie ratingów odzwierciedla niezmienioną opinię Fitch, że wyniki operacyjne Częstochowy pozostaną stabilne w średnim okresie. Ratingi odzwierciedlają również umiarkowane zadłużenie Częstochowy oraz prognozowane niskie zapotrzebowanie na nowy dług w średnim okresie.
Częstochowa jest drugim po Katowicach największym miastem w województwie śląskim. Fitch ocenia, że lokalna baza podatkowa jest dobrze zdywersyfikowana, chociaż słabsza niż w stolicy województwa. W ocenie analityków dalszy wzrost gospodarczy w kraju oraz nowe prywatne inwestycje w poszerzonych specjalnych strefach ekonomicznych w mieście powinny nadal wspierać wzrost dochodów podatkowych dla budżetu miasta.
Analizując główne czynniki ratingu miasta Fitch ocenia: stabilność dochodów, wydatków, możliwość dostosowywania wydatków, zobowiązania i płynność (w zakresie stabilności i elastyczności) – na ocenę „średnią”, natomiast zdolność do zwiększania wydatków na ocenę „słabą”. Potwierdza to podnoszoną przez samorządy kwestię braku instrumentów zwiększania dochodów, ponieważ z danin publicznych bezpośrednio trafia do nich praktycznie tylko podatek od nieruchomości oraz podatek od środków transportowych (płacony obecnie tylko przez właścicieli pojazdów o masie powyżej 3,5 tony).
GŁÓWNE CZYNNIKI RATINGU
Stabilność dochodów – ocena „średnia”.
Miasto ma stabilne źródła dochodów, które mogą rosnąć wraz ze wzrostem PKB. Dochody podatkowe (głównie podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT), podatek od osób prawnych (CIT) i podatki lokalne) reagują umiarkowanie na cykliczność gospodarki narodowej. Transfery nie podlegają uznaniowości rządu, ponieważ większość jest określona przez prawo. Dochody podatkowe i transfery z budżetu państwa wynosiły odpowiednio 41% i 47% dochodów operacyjnych Częstochowy w 2018 r. Fitch ocenia stabilność dochodów miasta na „średnią”.
Zdolność do zwiększania dochodów – ocena „słaba”.
Oceniamy zdolność Częstochowy do generowania dodatkowych dochodów w sytuacji pogorszenia koniunktury gospodarczej jako ograniczoną. Stawki podatku dochodowego oraz transfery bieżące z budżetu państwa są ustalane przez rząd. Częstochowa ma ograniczoną elastyczność w zakresie podatków lokalnych, ale stanowiły one w 2018 roku około 15% dochodów operacyjnych. Ponadto istnieje jasno określony mechanizm mający na celu wyrównywanie poziomu dochodów Jednostek Samorządu Terytorialnego (JST), dochody Częstochowy z tego źródła są nieznaczne w stosunku do budżetu miasta.
Stabilność wydatków – ocena „średnia”.
Częstochowa ma wysoki udział wydatków majątkowych oraz duży udział wydatków bieżących nie związanych z cyklem gospodarczym w wydatkach ogółem. Miasto od lat utrzymuje wzrost wydatków operacyjnych pod ścisłą kontrolą. Wydatki na zadania realizowane przez Częstochowę nie są podatne na zmiany koniunktury gospodarczej i dotyczą głównie wydatków na oświatę, transport publiczny, gospodarkę komunalną, administrację, gospodarkę mieszkaniową, kulturę, sport, jak również bezpieczeństwo publiczne oraz rodzinę, które są finansowane częściowo z budżetu państwa. Tempo wzrostu wydatków operacyjnych Częstochowy jest niższe niż tempo wzrostu dochodów i w rezultacie marża operacyjna miasta była stosunkowo stabilna i wynosiła 8%-9% w latach 2014-2017 (8,3% w 2018r.).
Możliwość dostosowywania wydatków – ocena „średnia”.
Fitch ocenia zdolność miasta do ograniczania wydatków w odpowiedzi na niższe uzyskiwane dochody jako średnią. Możliwość dostosowania wydatków bieżących to około 15% wydatków bieżących, ponieważ pozostałe wydatki są sztywne i wynikają z zadań obligatoryjnych miasta, takich jak: edukacja, opieka społeczna i administracja (około 70% wydatków operacyjnych w 2018 r.). Wydatki majątkowe są bardziej elastyczne w większym stopniu ze względu na fakt, że większe inwestycje są przeprowadzane etapami, co pozwala na przesunięcie wydatków w czasie, jeśli zaistnieje taka potrzeba. Wydatki majątkowe Częstochowy są porównywalne z poziomem wydatków majątkowych innych miast z grupy porównawczej i dają miastu pewną elastyczność (stanowią one średnio ponad 13% wydatków ogółem).
Zobowiązania i płynność (stabilność) – ocena „średnia”.
Otoczenie prawne polskich JST w zakresie długu i płynności jest oceniane przez Fitch jako umiarkowane. Politykę kredytową i płynnościową Częstochowy ocenia również jako umiarkowaną. Portfel kredytowy miasta na koniec 2018 r. był zdominowany przez kredyty udzielone przez Europejski Bank Inwestycyjny (około 98.8%) i pożyczki od lokalnych banków. Spłaty zadłużenia na koniec 2018 r. stanowiły nie więcej niż 7%-9% wartości długu rocznie. Harmonogram spłat nie uwzględnia podpisanej umowy kredytowej EBI na łączną kwotę 250 mln zł, z dostępnym jeszcze limitem w kwocie 146 mln zł do 2021 r. Kredyty EBI zapewniają miastu długoterminowy i równomierny harmonogram spłat, z ostatecznym terminem zapadalności długu w 2031 r.
Całe zadłużenie Częstochowy jest w walucie polskiej i oprocentowane jest według zmiennej stopy procentowej, co naraża miasto na ryzyko stopy procentowej. JST w Polsce nie mogą korzystać z instrumentów pochodnych w celu zabezpieczenia ryzyka stopy procentowej. Miasto zmniejsza ryzyko stopy procentowej prowadząc ostrożne praktyki budżetowania i zabezpieczając w budżecie wyższe środki do obsługi zadłużenia.
Ryzyko pośrednie miasta jest niskie. Częstochowa ma 100% udziały w 6 spółkach komunalnych (towarzystwo budownictwa mieszkalnego, spółka transportowa, wodno-kanalizacyjna, przedsiębiorstwo komunalne, agencja rozwoju regionalnego, hala sportowa) o niskim profilu ryzyka i / lub stabilnej sytuacji finansowej pozwalającej na obsługę zadłużenia ze środków własnych. Jest także organem założycielskim dla szpitala. Miasto udzieliło poręczenia kredytu Częstochowskiemu Przedsiębiorstwu Komunalnemu, Miejskiemu Szpitalowi Zespolonemu i Zakładowi Gospodarki Mieszkaniowej Towarzystwu Budownictwa Społecznego w Częstochowie Sp.z o.o. Spółki, a także szpital, którym Miasto wystawiło poręczenia, samodzielnie obsłużyły dług. Miasto uwzględnia potencjalne płatności w ramach gwarancji (wydatki operacyjne) w swoich prognozach finansowych, co stanowi dodatkowe zabezpieczenie dla nieoczekiwanych wydatków budżetowych.
Zobowiązania i płynność (elastyczność) – ocena „średnia”.
Wolne środki miasta na koniec roku stanowiły średnio około 72% rocznej obsługi długu w latach 2013-2018. Fitch zakłada w scenariuszu ratingowym, że nadwyżki pieniężne miasta będą stopniowo wykorzystywane do finansowania inwestycji w „średnim” okresie. Miasto ma dostępny, ale nie wykorzystywany kredyt w rachunku bieżącym o limicie 35 mln zł (Bank Handlowy, Grupa Citibank). Zdolność Obsługi Zadłużenia (debt sustainability) „a”: Zgodnie z nową metodyką wprowadzoną w kwietniu 2019 r. (Rating Criteria for International Local and Regional Governments) Fitch klasyfikuje Częstochowę, tak jak wszystkie JST w Polsce jako typ B, który charakteryzuje się obsługą zadłużenia z własnych środków (…)