Zachowek. Czym jest i komu przysługuje?

W  pierwszej kolejności musisz wiedzieć, że spadkodawca może ustanowić spadkobiercą całego
swojego majątku zupełnie dowolną, wybraną przez siebie osobę, również spoza kręgu swoich
najbliższych krewnych. Ta swoboda w rozporządzeniu swoim majątkiem powoduje czasem, że osoby
najbliższe w ogóle nie dochodzą do dziedziczenia po spadkodawcy, co niejednokrotnie jest dla nich
krzywdzące.

Dlatego ustawodawca w  celu zabezpieczenia ich interesów wprowadził instytucję tzw.
zachowku. Dzięki tej regulacji osoby najbliższe spadkodawcy mają prawo do pewnej wartości spadku.
Przysługuje im bowiem w  określonej sytuacji roszczenie o  zapłatę określonej kwoty pieniężnej. Co
do zasady,  uprawnionemu  przysługuje  zachowek w  wysokości połowy tego, co by otrzymał gdyby
dziedziczył z  ustawy. Jeżeli jednak uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny
uprawniony jest małoletni, to wysokość zachowku wynosi dwie trzecie wartości takiego udziału.
Nie wszyscy jednak mogą domagać się zachowku. Ustawa wyraźnie określa krąg osób uprawnionych
do zachowku. Zgodnie bowiem z  art. 991 Kodeksu Cywilnego „Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom
spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek).” Oznacza to, że tylko zstępni (tj. dzieci, wnuki, prawnuki itd.) oraz małżonek i  rodzice spadkodawcy mogą wystąpić o zachowek.
Jeżeli zostałeś pominięty w testamencie lub w darowiznach zrealizowanych przed śmiercią spadkodawcy, a należysz do kręgu uprawnionych i nie występują inne przeszkody, pomyśl o zachowku.

Radca Prawny Katarzyna Brodziak-Grzyb