80. rocznica powstania w getcie warszawskim – obchody w Częstochowie

19 kwietnia 1943 roku był dniem, który na zawsze zapisał się w historii Polski i świata. To właśnie wtedy rozpoczęło się jedno z najważniejszych wydarzeń związanych z II wojną światową – powstanie w getcie warszawskim. Dziś, 80 lat później, wspominamy tę tragiczną, ale i heroiczną chwilę, nie zapominając o postaciach, które w tym okresie wykazały się niezwykłym odwagą i poświęceniem, takich jak Samuel Wellinberg.

Samuel Wellinberg urodził się w Warszawie w 1907 roku. Był członkiem Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) i aktywnie zaangażowany w powstanie w getcie warszawskim. Jako jeden z liderów ŻOB pełnił kluczową rolę w organizowaniu i przygotowywaniu bojowników do walki z okupantem niemieckim.

W czasie powstania, Wellinberg dowodził jednym z oddziałów ŻOB i brał udział w wielu akcjach bojowych. Jego odwaga, determinacja i zdolności dowódcze były nieocenione w trakcie walk ulicznych, które trwały przez wiele tygodni. Wellinberg, mimo braku doświadczenia wojskowego, wykazywał się umiejętnościami taktycznymi i organizacyjnymi, koordynując działania swojego oddziału oraz inspirując innych do walki.

Jednak był on nie tylko bojownikiem. Organizował także ewakuację kilkuset dzieci z getta, którzy zostali przewiezieni na stronę aryjską, gdzie znajdowali schronienie przed okrutnym losem, jaki spotykał większość zostających.

Niestety, powstanie w getcie warszawskim zakończyło się tragicznym upadkiem. Niemieckie oddziały spacyfikowały getto, a większość jego mieszkańców została wymordowana lub wywieziona do obozów zagłady. Wellinberg wraz z innymi bojownikami został schwytany i uwięziony. W czasie procesu przed sądem niemieckim walczył nie tylko o swoje życie, ale również o godność Żydów i prawo do walki o wolność. Ostatecznie został skazany na karę śmierci i stracony w maju 1943 roku.

Mimo tragicznego zakończenia powstania w getcie warszawskim pozostał symbolem heroizmu i niezłomności. W związku z tym postanowiono, by patronem częstochowskiego placu przy ul. Strażackiej, na którym stoi pomnik pamięci Żydów Częstochowian został właśnie Samuel Willenberg. Instytut Pamięci Narodowej był jedną z instytucji wspierających inicjatywę nadania nazwy temu miejscu, skąd w czasie wojny wywożono Żydów z getta częstochowskiego.

W ramach uroczystości, które odbyły się dzisiaj, czyli 19 kwietnia, pod Pomnikiem Pamięci Żydów Częstochowian, upamiętniającym ofiary częstochowskiego getta, pojawiły się żonkile przygotowane przez wychowanków świetlicy środowiskowej działającej przy Fundacji Adullam oraz przez dzieci z Miejskiego Przedszkola nr 35 im. Małego Księcia.

Stanowią one symbol szacunku zarówno dla żydowskich cywilów, jak i bojowników biorących udział w powstańczym zrywie. Zawsze w rocznicę powstania składał je pod warszawskim pomnikiem Marek Edelman, ostatni dowódca Żydowskiej Organizacji Bojowej w czasie walk w getcie. Na miejscu, uczennice I Liceum Ogólnokształcącego im. J. Słowackiego wykonały pieśń żydowską “Gam Gam”.

Obecni  byli przedstawiciele częstochowskiego oddziału Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce, kultywującego pamięć o żydowskiej społeczności Miasta Częstochowy, którzy odpowiedzialni byli za organizację wydarzenia. W uroczystościach rocznicowych wzięli udział m.in. poseł na Sejm RP – Zdzisław Wolski, wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Śląskiego – Stanisław Gmitruk, zastępca prezydenta Częstochowy – Ryszard Stefaniak oraz wiceprzewodnicząca Rady Miasta, społeczna konsultant ds. społeczności żydowskiej – Jolanta Urbańska, naczelnik Wydziału Edukacji – Rafał Piotrowski, przedstawicielka stowarzyszenia Dzieci Holocaustu – Anna Goldman, potomkinie i potomkowie Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata, dyrektorzy instytucji kultury, dyrektorzy i uczniowie częstochowskich szkół: I LO im. J. Słowackiego, ZS im. gen. W. Andersa, ZPSP im. J. Malczewskiego, Zespół Szkół Mechaniczno – Elektrycznych w Częstochowie oraz reprezentanci organizacji pozarządowych.

fot.: redakcja