Co się zmieniło z pierwszym stycznia?

Początek roku to również początek wielu zmian. W poprzednim tygodniu informowaliśmy, czego możemy spodziewać się w najbliższych miesiącach. Dziś natomiast przybliżamy zmiany, które już obowiązują bądź zaczną obowiązywać w styczniu.

Zmiany na mapie administracyjnej

Dziesięć kolejnych miejscowości zyskało status miasta. Są to: Koszyce, Lubowidz, Nowa Słupia, Pierzchnica, Szydłów, Wielbark, Nowy Korczyn, Oleśnica, Opatowiec i Pacanów. Nadanie statusu miasta jest poprzedzane konsultacjami społecznymi z mieszkańcami, a następnie opiniowane przez Radę Gminy. Uzyskanie go wiąże się m.in. ze zmianą wizerunkową i większym prestiżem miejscowości. Może przynieść także wymierne korzyści, na przykład zyskanie na atrakcyjności inwestycyjnej czy możliwość starania się o fundusze związane z rozwojem obszarów miejskich. Według danych GUS, w 2018 roku istniało w Polsce 930 miast. Były to 302 gminy miejskie oraz 628 miast położonych w gminach miejsko-wiejskich.

E-recepta w każdej aptece

Od 1 stycznia w aptekach w całej Polsce możemy realizować e-recepty. Aby otrzymać lekarstwa, wystarczy okazać aptekarzowi sms lub wydruk od lekarza z zapisanym kodem dostępowym i tzw. kluczem. Informacje te nie będą wymagane od pacjentów, którzy mają swój profil na Internetowym Koncie Pacjenta. Warto też wspomnieć, że tradycyjne, papierowe recepty będą obowiązywać do końca roku.

Nowa ulga dla przedsiębiorców

Od 1 stycznia osoby, które prowadzą działalność na niewielką skalę, mogą skorzystać z kolejnej ulgi w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, czyli „małego ZUS”. To propozycja dla przedsiębiorców, którzy prowadzili działalność gospodarczą w poprzednim roku przez co najmniej 60 dni. Czas na podjęcie decyzji mają do 8 stycznia. Do tego momentu mogą zgłosić się do ZUS do ubezpieczeń społecznych z nowym kodem, który zaczyna się od cyfr 05 90 lub 05 92, aby skorzystać z „małego ZUS”.

Przedsiębiorca, którego przychody za ubiegły rok z działalności gospodarczej, prowadzonej przez cały ten rok, nie przekroczą trzydziestokrotności minimalnego wynagrodzenia (w 2018 r. jest to 63.000,00zł), będzie mógł opłacać obniżone – proporcjonalnie do przychodu składki na ubezpieczenia społeczne. „Mały ZUS” dotyczy tylko składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe). Nie obejmuje składki zdrowotnej, którą trzeba będzie opłacać w pełnej wysokości. Jeśli w poprzednim roku przedsiębiorca nie prowadził działalności przez cały rok (np. zawiesił ją albo zamknął i ponownie rozpoczął), przy obliczaniu progu przychodu musi zastosować proporcję.

Warto też dodać, że przedsiębiorca, który dopiero rozpoczął działalność, nie będzie mógł od razu skorzystać z „małego ZUS”, ponieważ warunkiem płacenia niższych składek jest prowadzenie działalności gospodarczej przynajmniej przez 60 dni w poprzednim roku. Po rozpoczęciu działalności może jednak skorzystać z innych ulg – ulgi na start i/lub preferencyjnych składek ZUS. Korzystanie z nich wiąże się z mniejszą liczbą formalności.

Zmiany w leasingu

Od 1 stycznia wprowadzono limit 150 tys. zł kosztów, które można odliczyć z leasingu samochodu. Zmiany zasad rozliczania samochodów służbowych nakładają dodatkowe obowiązki na przedsiębiorców. Wartość rat leasingowych od 1 stycznia jest kosztem podatkowym wyłącznie do tej kwoty. W praktyce oznacza to, że jedynie dla samochodów do wartości 150 000 zł (kwota netto + VAT niepodlegający odliczeniu) można rozliczyć w kosztach całą wartość zapłaconych rat leasingowych. Natomiast dla samochodów o wyższej wartości można rozliczyć wyłącznie część poniesionych wydatków, do wysokości wynikającej z proporcji. Jednocześnie od początku roku przedsiębiorcy, którzy wykorzystują służbowe auta także w celach prywatnych (np. do dojazdu do pracy), mogą wliczyć do kosztów uzyskania przychodu 75 proc. wydatków na eksploatację samochodu (dotychczas nie było takiego limitu). Jeśli natomiast przedsiębiorca będzie chciał wliczyć do kosztów całość wydatków eksploatacyjnych, będzie musiał prowadzić ewidencję użytkowania auta – taką, jak prowadzą już przedsiębiorcy, którzy chcą odliczyć cały VAT od ceny samochodu osobowego. Warto wspomnieć, że nowe zasady nie dotyczą jednak umów zawartych do końca zeszłego roku.

Jedna niedziela z zakupami

Od 1 stycznia 2019 r. zakupy można zrobić tylko w ostatnią niedzielę miesiąca. Będą jednak pewne odstępstwa. Sklepy będą otwarte w niedzielę poprzedzającą Wielkanoc oraz w dwie kolejne niedziele poprzedzające Boże Narodzenie. Poza niedzielami zakaz handlu obowiązuje też w święta. W 2019 będzie on dotyczył w sumie 13 takich dni – 10 z nich wypadnie w inne dni niż niedziele.

Podatek dla najbogatszych

Od 1 stycznia obowiązuje nowy podatek dla najbogatszych. Danina ta i część składki z Funduszu Pracy będą głównymi źródłami przychodu Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych.

Zgodnie z zapisami w ustawie, danina solidarnościowa od dochodów osób fizycznych wynosi 4 proc. od nadwyżki dochodów powyżej miliona złotych za rok podatkowy. Takich osób w 2019 r. będzie ok. 21 tysięcy. Danina ta po raz pierwszy będzie płacona od dochodów uzyskanych w 2019 r., które podatnik rozliczy składając zeznanie w 2020 r. Pieniądze z daniny wpłyną do tego samego urzędu skarbowego, w którym rozliczany jest podatek dochodowy, czyli do urzędu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania podatnika. Danina ta i część składki z Funduszu Pracy będą głównymi źródłami przychodu Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych. Środki z niego z kolei zostaną przeznaczone na działania wspierające osoby niepełnosprawne i ich opiekunów w ramach Pakietu Społecznej Odpowiedzialności m.in. na wsparcie społeczne i zawodowe osób niepełnosprawnych, oraz na zadania z zakresu innowacyjnych rozwiązań dotyczących rehabilitacji społecznej i zawodowej.

Bat na alimenciarzy

Od pierwszego stycznia osoba, która nie płaci alimentów może zostać obowiązkowo skierowana do odbycia robót publicznych. Z kolei ci, którzy zdecydują się na zatrudnienie alimenciarza „na czarno” lub wypłacają im wynagrodzenie „pod stołem” narażą się na karę grzywny sięgającą nawet 45 tysięcy złotych! Ponadto, przewidziane są sankcje wobec pracodawcy, który nie dopełnił obowiązków związanych z zajęciem wynagrodzenia dłużnika przez komornika sądowego (np. nie udzielił komornikowi odpowiedzi na temat dłużnika alimentacyjnego, nie przekazał zajętego wynagrodzenia bezpośrednio komornikowi, dokonał potrącenia zajętego wynagrodzenia w zbyt niskiej wysokości, nie zawarł odpowiedniej informacji o zajęciu wynagrodzenia w wystawionym świadectwie pracy).

Najniższa krajowa w górę

Od 1 stycznia 2019 r. pensja minimalna wzrosła o 150 zł w porównaniu z minimalnym wynagrodzeniem w 2018 r. – obecnie wynosi ona 2250 zł brutto (dotychczas było to 2100 zł). W efekcie, osoby, które otrzymują wynagrodzenie minimalne, mogą spodziewać się wypłaty w wysokości około 1634 zł. O złotówkę zmieniła się też minimalna stawka godzinowa. Zamiast 13,70 zł wynosi 14,70 zł.

Podwyżki wynagrodzeń

Od 1 stycznia funkcjonariusze służb mundurowych podległych MSWiA – czyli policjanci, strażacy, pracownicy Straży Granicznej i Służby Ochrony Państwa – otrzymają podwyżkę w wysokości 655 zł miesięcznie brutto.

Więcej pieniędzy otrzymają również żołnierze i pracownicy cywilni wojska. Średnie uposażenie żołnierzy zawodowych wzrosło o ok. 540 zł. “na rękę”. Pracownicy cywilni wojska otrzymają podwyżki wynagrodzeń o ponad 300 zł.

Wzrost płac odczują też ratownicy medyczni. Ich zarobki wzrosły o 400 zł brutto. Trzeba jednak podkreślić, że podwyżki przysługują jedynie ratownikom pogotowia. Nie objęły one natomiast ratowników pracujących na Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych (SOR) oraz na izbach przyjęć.

Wyższe pensje otrzymają również pracownicy urzędów, instytucji państwowych i samorządowych, a także urzędnicy, asystenci oraz inni pracownicy pomocniczy zatrudnieni w sądach i prokuraturach.

Ulga termomodernizacyjna

Zaczęła obowiązywać ulga termomodernizacyjna. To za jej sprawą zostało wprowadzone prawo do odliczenia od podstawy obliczenia podatku, wydatków poniesione w roku podatkowym na materiały budowlane, urządzenia i usługi, związane z realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, które zostanie zakończone w okresie 3 kolejnych lat (licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek). Kwota odliczenia nie może przekroczyć 53 000 zł w odniesieniu do wszystkich realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych budynkach, których podatnik jest właścicielem lub współwłaścicielem budynków mieszkalnych jednorodzinnych.

Ulga termomodernizacyjna jest skierowana do podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, opłacających podatek według skali podatkowej (stawki 18% lub 32%), jednolitej 19% stawki podatku (tzw. podatek liniowy) oraz opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Nieodpłatna pomoc prawna

Każdy, kto złoży oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej będzie mógł skorzystać z bezpłatnych porad prawnika. Dzięki temu możliwe będzie więc uzyskanie porady na etapie postępowania przygotowawczego, sądowego lub sądowo-administracyjnego.

Karta Dużej Rodziny

Od 1 stycznia upoważniająca do wielu zniżek Karta Dużej Rodziny przysługuje tym rodzicom, którzy mają lub w przeszłości mieli na utrzymaniu co najmniej troje dzieci – bez względu na ich wiek w chwili składania wniosku. W praktyce oznacza to, że program obejmie także rodziny, w których dzieci są już dorosłe. W latach poprzednich rodzina mogła korzystać ze zniżek tylko do momentu ukończenia przez dzieci 18 lub 25. roku życia. Dzięki rozszerzeniu programu grono beneficjentów może zwiększyć się do nawet 3 mln osób.

Przy tej okazji przypominamy, że dzięki Karcie Dużej Rodziny można skorzystać ze zniżek na przejazdy kolejowe, niższych opłat paszportowych, możliwości tańszego korzystania z oferty instytucji kultury i ośrodków rekreacyjnych czy zniżek na zakup ubrań, obuwia, kosmetyków, książek, a nawet paliwa.