Świadczenie wspierające. Zgłoś się wojewódzkiego zespołu ds. orzekania, a dopiero potem do ZUS

1 stycznia 2024 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym, która wprowadza nowe rozwiązania w systemie świadczeń dla osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów.

Świadczenie wspierające jest nowym instrumentem wsparcia, o które mogą ubiegać się osoby z niepełnosprawnościami w wieku od ukończenia 18 roku życia. Jest to rozwiązanie skierowane bezpośrednio do osób z niepełnosprawnościami, tak aby dorosła już osoba z niepełnosprawnością mogła decydować jak wykorzystywane ma być otrzymywane wsparcie. Świadczenie wspierające przysługuje bez względu na dochody (brak kryterium dochodowego), a także niezależnie od innych form wsparcia otrzymywanych przez osoby z niepełnosprawnościami.

Prawo do świadczenia wspierającego uzależnione jest od uzyskania przez osobę z niepełnosprawnością decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, na poziomie od 70 do 100 punktów. Wniosek o wydanie takiej decyzji należy złożyć do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności (wojewoda) począwszy od 1 stycznia 2024 r.

Wysokość świadczenia wspierającego zależy od poziomu potrzeby wsparcia, czyli liczby przyznanych punktów i jest powiązana z wysokością renty socjalnej.

Kwota świadczenia wynosi od 40% renty socjalnej (w przypadku ustalenia poziomu potrzeby wsparcia między 70 a 74 punktów) aż do 220% renty socjalnej (ustalenie poziomu potrzeby wsparcia na poziomie od 95 do 100 punktów). Wraz z coroczną waloryzacją renty socjalnej, corocznej waloryzacji będzie podlegała także wysokość świadczenia wspierającego.

Ważne terminy!

Harmonogram wprowadzenia świadczenia wspierającego:

I etap – od 1 stycznia 2024 r. – świadczenie wspierające dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z najwyższymi poziomami potrzeby wsparcia, tj. od 87 do 100 pkt
II etap – od 1 stycznia 2025 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne także dla osób z niepełnosprawnościami z kolejnymi poziomami potrzeby wsparcia, tj. od 78 do 86 pkt
III – ostatni etap – od 1 stycznia 2026 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne także dla osób z niepełnosprawnościami z pozostałymi uprawniającymi poziomami potrzeby wsparcia, tj. od 70  do 77 pkt.

Powyższy harmonogram nie dotyczy osób z niepełnosprawnościami, na które ich opiekunowie co najmniej w dniu 1 stycznia 2024 r. lub później pobierali dotychczasowe świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy, zasiłek dla opiekuna lub świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach – w przypadku takich osób z niepełnosprawnościami uzyskanie przez nie co najmniej 70 pkt w decyzji o poziomie potrzeby wsparcia, już od 1 stycznia 2024 r. będzie uprawniać do otrzymania świadczenia wspierającego.

Dodatkowo, za osobę pobierającą świadczenie wspierające, jak i za jej opiekuna, który nie  podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, ze względu na potrzebę udzielenia wsparcia osobie pobierającej świadczenie wspierające, ZUS  będzie opłacał składki na ubezpieczenie zdrowotne, od podstawy wysokości pobieranego świadczenia wspierającego.  Ponadto,  za opiekuna niepozostającego w zatrudnieniu, który wspólnie zamieszkuje i gospodaruje z osobą pobierającą świadczenie wspierające, ZUS będzie opłacał również składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego, przez okres sprawowania opieki.

Ile wynosi wsparcie?

Świadczenie wspierające będzie wynosić od 40 do 220 proc. aktualnej wysokości renty socjalnej (obecnie wynosi ona 1588,44 zł). Oznacza to, że na początku będą to kwoty od ok. 635 zł do blisko 3495 zł, w zależności od poziomu potrzeby wsparcia:

– 95–100 pkt – 220 proc. renty socjalnej,

– 90–94 pkt – 180 proc. renty socjalnej,

– 85–89 pkt – 120 proc. renty socjalnej,

– 80–84 pkt – 80 proc. renty socjalnej,

– 75–79 pkt – 60 proc. renty socjalnej,

– 70–74 pkt – 40 proc. renty socjalnej.

Uzyskanie świadczenia wspierające odbywa się w dwóch etapach:

Pierwszy z nich to uzyskanie decyzji ustalającej poziom potrzebny wsparcia wydawanej przez wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności (WZON).

Aby osoba mogła ubiegać się o wydanie takiej deycji, musi mieć status osoby niepełnosprawnej potwierdzony:

orzeczeniem lekarza lub komisji lekarskiej ZUS: o całkowitej niezdolności do pracy, o niezdolności do samodzielnej egzystencji i częściowej niezdolności do pracy, orzeczeniem o zaliczeniu do I, II lub III grupy inwalidów (wydanym przed 1998 r.)
orzeczeniem lekarza rzeczoznawcy lub komisji lekarskiej KRUS: o stałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym,
orzeczeniem komisji lekarskiej Ministerstwa Obrony Narodowej (MON) lub Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA)
orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności (powyżej 16-go roku życia): lekkim, umiarkowanym znacznym
orzeczeniem o wskazaniach do ulg i uprawnień wydanym przez powiatowe/miejskie oraz wojewódzkie zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności
Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności wyda decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia na taki sam okres, na jaki dana osoba ma orzeczenie o niepełnosprawności, jednak nie dłużej niż na 7 lat.

Wzór wniosku o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia oraz kwestionariusza samooceny trudności w zakresie wykonywania czynności związanych z funkcjonowania:

https://suw.bip.gov.pl/wzon/wojewodzki-zespol-do-spraw-orzekania-o-niepelnosprawnosci.html

Drugi etap to złożenie wniosku do ZUS o wypłatę świadczenia wspierającego.

Wniosek o świadczenie wspierające należy złożyć do ZUS wyłącznie w formie elektronicznej, za pomocą jednego z trzech kanałów wnioskowania:
•    Platformę PUE ZUS
•    Portal informacyjno-usługowy Emp@tia na stronie empatia.mpips.gov.pl
•    Bankowość elektroniczną.